
Bigfala nid blong impruvum maritime domestic port
Kavman i admitim se hemi nid blong bildim ol gudfala maritime infrastructure blong ol domestic port long Vanuatu.
Acting Director blong Ports mo Harbour, Robson Tari, i talem toktok ia blong rispon long ol komplen blong ol pipol long social media, se i nokat gudfala shelta long ol smol wharf long kaontri.
Mr Tari i talem se hemi duti blong kavman blong bildim ol standard maritime infrastructure.
Hemi talem se hemi wan international obligation we Vanuatu i pat long hem blong mekem sua se ol bot akses hemi sef long evriman blong yusum.
“Mi mas admitim se hemi failure blong mifala blong actuali adresem hemia hemi prioriti ” Mr Tari i talem.
“Mi talem sori long evri pipol blong kaontri from i nokat ol gudfala infrastructure i stap blong sapotem serves ia mbe pipol oli stil trae had blong yusum from hemi jip mo hemi save kasem ol ples we rod akses i nokat long hem.
“Yumi save jalenj ia taem ol niu lida oli kam in long kavman, oli kat smol save nomo long maritime sekta, mo hemi wok blong mifala nao blong talem impotens blong maritime sekta i ko insaed long ol cabinet memba mbe mifala i bin fail bigwan.”
Mbe Acting Director, Mr Tari i asurem ol pipol se dipatmen blong Ports mo Harbour i kat wan faev yia plan blong wok adresem ol isu blong domestic port ia we hemi wan bigfala nid.
“Mifala i bin konsentrate bigwan long international port mbe taem COVID-19, ol turis i nomo kam, mifala i jes luksave se mifala i fail blong lukluk long domestic port mo fokas i stap long hem naoia,” hemi talem.
“Long not kasem saot blong kaontri, olsem bae mi admitim, i nokat wan standard port we hemi save fasilitatem ol ship long wan level we bae hemi sef blong wan persen wetem disability o wan mama we i kat bel bae i save yusum,” hemi talem
Wan lokol we i no wantem talem nem blong hem i talem se, ol ship ia oli stap mekem bigfala mani mbe seves i nokud nomo.
Acting Director Tari i talem se hemi no fault blong ol ship from wok blong olketa i blong provaedem seves nomo long ol pasenger.
Wan captain blong ship, Joshua Kembro, i talem se hemi taem kavman i akt kwiktaem.
“Mi olsem wan captain, pa mi mas talem stret se ol wharf blong ol ship raon long kaontri hemi no stret nomo from hemi no sef,” Mr Kembro i talem.
“Mifala oltaem tekem ol komplen long ol pasenga from samtaem taem ren, ol cargo o parcel blong olketa i wetwet.
“Mi mas talem se even sefti blong mifala tu ol crew long ship, mifala i mas wetwet nomo blong transpotem ol cargo ko shoa .
“Yumi kat 40 yia, kavman i mas luksave had taem we mifala stap fesem mo helpem mifala.”
Acting Director blong Ports mo Harbour, i talem se “Long yia ia, plan blong 2021-2025 i blong wok wetem ol komuniti lida long ol aelan blong developmen i tekem ples.”
“So yumi ko long ol spesific port long ol aelan, faenem volume blong traffic, toktok wetem ol lan owna mo mi askem koperation blong ol komuniti taem tim i kam,” hemi talem.
“Taem kavman i stap bildim ol gudfala kolta rod long ol aelan, yumi wantem se taem trak i ron long ol niu rod ia, hemi ron i ko insaed long ol standard domestic port tu.
“Mi askem ol pipol i livim asaet ol isu blong lan dispute mo alaowem developmen i tekem ples blong pipol mo futja generation i benefit long hem.
“Mifala i mas developem wan seksen insaed long ofis blong lukluk long ol domestic port developmen, mo wetem current minister blong Ministry blong Infrastructure mo Public Utilities, Honoroble Jay Ngwele, hemi lukim save impotens blong bot infrastructure mo yumi glad se hemi luksave.
“Mo wetem hemia, yumi faenem sam ples vinis blong statem off ol wok beis long volume blong traffic.”
Mr Tari i talem se blong bildim ol maritime domestic port ia long standard hemi expensiv ia.
“Mbe mi biliv se sapos ol nara kaontri oli save mekem, Vanuatu tu i save mekem,” hemi talem.
“Mo bae yumi wet nomo long ol civil engineer blong yumi blong kam ap wetem ol design blong yumi save faenem mani mo bild.
“Taem yumi tokbaot ol infrastructure ia, i no minim se ol jetty nomo, i mas kat ol ramp o ples we ship i save anchor gud long hem, kat ol crane mo setem ap ol sanitation eria.
“Mi biliv se long yia ia bae yumi wok blong improvum ol domestic port, mifala i biliv se COVID-19 i kivim wan bigfla lesen blong no stop fokas long international port.”
Mr Tari i talem se patnaship hemi key blong achivim ol goal blong maritime.
“Maritime sekta hemi no save mekem hem wan mo mi askem koperasen blong evri wan blong sapot,”hemi talem.
“Maritime sekta hemi bigwan raon wol, hemi jip mo efektiv mo hemi impoten blong yumi developem gud.
“Mi talem tankiu long ol pipol blong kontinu yusum seves ia mo asurem yufala se nekis faev yia bae ol domestic port blong yumi i stap long standard.
“Tankiu long patience blong yufala mo kontinu blong yusum seves blong maritime we i sef from plan we mifala i stap wok long hem ia hemi blong yufala ol pipol.
“Yumi wantem se sapos wan pasenja i aot long terminal blong airpot mo walkbaot long terminal, maritime tu i mas olsem.”