
Faen i aplae long ol pipol we oli sakem doti olbaot
Shefa Provincial Government Council i talem se ol pipol we oli stap sakem ol doti blong tin, ol pat blong trak o goods blong sto outsaed long ol eria blong Port Vila bae oli fesem ful fos blong loa.
Willie Suran Kalo, Compliance Ofisa blong Shefa Planning Unit, i talem se ol pipol we oli liv long Port Vila town mo ol eria outsaed long Port Vila i kat eria we hemi long Etas blong sakem ol doti long hem.
Hemi talem se sapos oli faenem ol pipol we oli stap sakem doti olbaot, oli nokat choice mbe blong faen nomo.
“Anda long Waste Management Act, sapos mifala i kasem wan persen we hemi stap sakem doti olbaot, bae hemi faen VT 50,000,” hemi talem.
“Mo sapos mifala i faenem hem bakeken we hemi mekem semak ofens, bae hemi faen long nara VT 50,000.
“Nao sapos yumi kasem wan body corporate hemia bae oli faen long VT 100,000.
“Long pas tu yia, yumi witnesem fulap pipol oli stap sakem doti olbaot.
“Long wik ia, yumi kasem ripot se wan Chinese sto owna, i ko stap sakem ol expire tin long eria blong Malapoa Estate.
“Mo hemia yumi kat ol witnes we oli luk Chinese ia mo bae yumi dil wetem hem.”
Mr Kalo i talem se oli save trakem ol pipol we oli stap sakem ol doti haed long ol eria outsaed Port Vila.
“Long kes blong Chinese sto owna ia, bae yumi toktok wetem hem blong hemi faen VT 100,000 from hemi wan bodi corporate,” hemi talem.
“Hemia long seksen 15, eight blong Waste Management Act.
“Sapos owna blong sto ia long town i no wantem faen, bae mifala kivim long Dipatmen blong Environment ale bae oli tekem long nekis steij we hemi kot.
“Yumi mas save se mifala wok tuketa wetem dipatmen blong Environment blong mekem sua se ol eria blong yumi i klin oltaem.”
Shefa Provincial Government Council i kat naoia wan niufala rabis bag blong doti folem konsen se plante man i stap sakem doti olbaot nomo.
“Plastik bag ia hemi wan gud wan from hemi no hamem environment, yumi save putum ol doti blong kakae long hem mo hemi no tekem long taem blong hemi roten olsem ol nara plastik,” Mr Kalo i talem.
“Sam sto owna oli kam pem vinis.
“Yumi wok tuketa wetem Port Vila Municipal Council blong oli kolektem ol grin rabis bag ia taem oli luk long rod.
“Pipol i mas tinkbaot se i kat faen blong pipol we oli sakem doti aot long wan trak.
“Efate hemi aelan we mein town blong Vanuatu i stap long hem, plante pipol oli liv long hem mo yumi mas help blong kipim i klin oltaem blong yumi save enjoyem ples we yumi liv long hem.”