
Inkris long domestik violens ripot long South Santo
Wan national projek blong stopem domestic violens i kat impak long South Santo we i lukim ol ripot blong famili violens i stap ko long ol aothoriti mo moa proteksen oda i aplae.
Projek ia, Presiden blong Republic blong Vanuatu, His Excellency, Pastor Obed Moses Tallis, i apointem 12 pipol blong helpem ol victim blong violens we oli stap liv long ol rimot eria blong kat akses long jastis system.
Ol pipol we oli mekem wok ia, oli kat semak pawa olsem ol kot blong isuem temporari proteksen oda long ol victim blong domestik violens.
Serah Lulu i talem se sins long taem we hemi tekem wok ia long Saot Santo eria tu long 2018, hemi luk fulap woman i fil sef blong ripotem ol abuse mo domestik violens.
“Long December kasem March yia ia, mi isuem 12 temporari proteksen oda blong ol victim blong violens long Saot Santo Eria tu, we hemi wan bigfala namba bitim long pas,” Mrs Lulu i talem long VBTC Nius.
“Hemia i soem se ol pipol espesili long ol rimot eria, oli stap kam blong andastanem wanem mifala i stap mekem mo hao hemi impoten blong protektem ol victim blong domestik violens.
“Ol woman oli stap aot naoia blong ripotem ol abuse from se oli fil sef mo sevis we yumi givim hemi kwik, mo hemi fri nomo.
“Naoia ol woman ia i nomo nid blong pem transpot i ko long Luganville town mo wet longtaem bakeken blong polis mo kot i akt, ol victim ia oli jes kam luk mifala nomo long vilij mo tekem wan proteksen oda.”
Mrs Lulu i talem se sam long ol woman ia we oli kam stap putum ripot blong violens oli bin stap safa long fasen ia blong longtaem vinis.
“Ol victim ia we oli bin stap long wan rilationsip blng raorao blong plante yia mo oli bin faenem i had blong ripotem ol abuse ia, olgeta nao oli stap kam ripotem naoia ol violens ia,” hemi talem.
Mrs Lulu i talem se wok blong hem i no blong enkarejem ol victim blong violens blong ripotem fasen ia.
Hemi talem se plante long ol victim ia oli talem se wok blong hem i bin jensem fasen blong plante man we oli stap mekem fasen blong violens.
Mrs Lulu i talem se “Ol ofenda ia oli kam blong andastanem se wanem mi stap mekem hemi blong helpem olgeta oli liv long wan gudfala laef we i fri long violens.”
“Mo hemia i soem se ol proteksen oda we yumi kivim long olgeta i bin jensem ol fasen blong ol ofenda ia mo i helpem olgeta blong no ko kasem Correctional centre- mo ol victim ia oli bin able blong liv long wan laef we i kat pis long ol hom blong olgeta mo enjoyem ol rilationsip blong olgeta.”
Mrs Lulu i talem se naoia we hemi stap luk ol positive impak long ol wok blong hem, hemi mas admitim se wok blong hem i no bin esi.
“Blong mekem wok ia olsem wan woman, hemi wan jalenj espesili we societi blong yumi man i rulum,” hemi talem.
“Ol man we oli stap mekem ol fasen blong violens ia, oli kwestenem wok blong mi-oli talem se mi nogat pawa blong isuem wan oda, mo polis mo kot nomo i save mekem wok ia.
“Long wan taem, mi bin isuem wan oda long wan ofenda mo hemi bin katem pepa ia long wan coconut tri mo talem se oda ia hemi no minim wan samting long hem.Mbe hemi sek sam taem i pas se polis i arestem hem.
Hemi talem se wan nara ofenda i sakem proteksen oda blong hem long toilet.
Mrs Lulu i talem se physikol violens hemi mein fom blong domestik violens we hemi stap dil wetem, mbe hemi dil wetem emotion, sexual mo financial abuse tu.
Man blong Mrs Lulu, Pastor Lulu Vula, hemi Eria Secretary blong South Santo Eria tu, mo hem tu i wan long olgeta pipol we i mekem semak wok blong dil wetem ol victim blong violens.
Mrs Lulu i talem se man blong hem i sapotem hem bigwan long wok ia.
Pastor Lulu Vula i talem se hem wetem woman blong hem i bin isuem 19 temporari proteksen oda sins long stat blong yia ia ia we hemi moa hae bitim ol nara yia.
Ol pipol we oli stap mekem wok ia blong helpem ol woman wetem domestic violens problem oli save isuem 14 dei oda blong protektem ol victim ia. Blong longfala domestik violens oda, ol victim i stil nid blong aplae long Magistrates Court.