
Kol from laef taem jail penalti long ol pipol we i kilim ded nara man
Vanuatu Womens Center i kol blong laef taem jail blong man we i kilim narafala man i ded.
Acting Coordinator blong Vanuatu Womens Center, Tatavola Matas, i talem se hemi taem Vanuatu i enfosem loa ia.
Vanuatu Womens Center i mekem kol ia afta we i lukim tu pipol i lusum laef blong tufala long Port Vila long manis ia nomo.
Tufala ded ia i folem alekesen blong kilim man i ded.
Ms Matas i talem se “Maximum penaliti blong kilim wan man i ded long Vanuatu hemi laef taem jail.”
“Mo hemi taem Kot i enfosem loa ia blong mekem pipol i tinktink,” hemi talem.
“Vanuatu Womens Center i harem nogud tumas long nius ia.
Polis i kofemem se oli arestem wan saspek finis folem ded blong wan moa woman long Tasiriki eria hemia long Port Vila long wiken we i pas.
Polis i talem se narafala ded bodi hemi blong wan man mo oli faenem bodi blong hem autsaed long Port Vila mo polis i stap investiketem naoia.
Polis i talem se tufala viktim ia i blong Motalava long Banks Islands.
Ms Matas i talem se Vanuatu Womens Center i organisem long eli manis ia nomo wan wokbaot akensem fasen blong kilim man mbe wetem tufala ded ia, kavman i mas mekem wan loa we i strong.
Jeaman blong Vaturisu Council blong Jif, Jif Simeon Poilapa, i talem se man we i kilim man i ded i mas fesem ful panismen blong loa.
Long dei blong olgeta Jif long manis ia, Vaturisu Council blong ol Jif i mekem wan strong apil blong pipol i rispektem graon blong Efate mo no tekem laef blong narafala man.
Mbe folem tufala ded ia, Jif Poilapa i talem se i mas kat wan strong penalti.
“Yumi ol jif i wokem talem evritaem se fasen blong tekem aot laef blong wan narafala man i mas stop,” Jif Poilapa i talem.
“Mi wantem talem aot long ol jif raon long Vanuatu se hemi wok blong yumi evri wan blong wok tuketa blong adresem isu blong violens ia.
“Ol jif i mas toktok long ol pipol blong olgeta mo sotem aot ol problem long Nakamal, from long wei ia nomo yumi save stap long pis.”
Jif Poilapa i mekem toktok ia taem hemi akseptem nasautonga mo toktok blong sori we ol jif blong wan wan provins i mekem i ko long ol Jif blong Efate long dei blong olgeta jif.
“Apil ia i ko long evri pipol blong ol narafala aelan mo inkludum Efate, ” hemi talem.
“Man we i kilim nara man i ded i mas fesem loa.”
Lida blong Motalava komuniti long Port Vila, Tony Hosea, i apil long ol pipol blong Torba blong tekem kea taem oli stap wokbaot.
Hemi talem se long wik ia, oli no hapi nomo long tufala ded ia.
“Mifala i stap wet nomo long autopsy we polis i talem se bae i aplae long tufala bodi ia blong faenem ol cos blong ded,” hemi talem.
“Mo samtaem long wik ia, bae polis i handem tufala bodi ia i kam long komuniti blong yumi save berem tufala.
“Taem yumi haetem bodi blong tufala long Vila o long Motalava, nekis step bae ol jif blong Torba oli mit wetem Malvatumauri Council blong ol Jif long Port Vila blong tokbaot sam tinktink long hao yumi save help katem daon violens long Port Vila.”
Mr Hosea i talem tankiu long olgeta famili we oli kam soem sori long sad taem ia.
“Long taem olsem, yumi nidim sapot blong yumi evriwan mo yumi mas kontinu blong holem taet uniti ia blong yumi save luk impruvmen long ol hom, komuniti mo nation blong yumi Vanuatu,” hemi talem.
“Fasen blong kilim ded man i mas stop mo mifala i wantem luk jastis i hapen.
“Yumi stap walkabaut long town, yumi mas tekem kea.”
Ms Matas long Womens Center i apil long ol pipol blong sherem ol isu o eni famili problem we oli kat long hom mo no kipim long olgeta wan.
Komuniti lida, Mr Hosea i talem se leit mama ia age blong hem i stap long 70 -80 yia olsem.
Mo nara man we i ded ia hem age blong hem i stap long 40-50 yia olsem.