
Kwesten long diliveri blong COVID-19 vaccine
Vanuatu i no klia yet long wetaem bae hemi kat akses long COVID-19 vaccine, Astrazeneca.
Spokespersen blong COVID-19, Russel Tamata, i talem se hemi no save kivim wan stret ansa yet long wetaem kaontri bae i akses long vaccine ia, mbe i posibol blong kam long midel blong yia ia.
Hemi talem se “Blong talem stret se yumi nosave se eli long yia ia o leit from i dipen long prodaksen blong vaccine ia.”
“Kwesten i stap long prodaksen blong vaccine ia from Europe mo India bae i produs afta Canberra long Australia i stap long diskasen steij blong produsum vaccine ia, mbe ol eria ia oli no konfemem yet, mo mi tink se long midel blong yia ia bae yumi kat akses long hem,” Mr Tamata i talem.
“Yumi mas save tu se fulap kaontri long wol oli line ap i stap blong kat akses long vaccine ia.”
Mr Tamata i talem se nomata long hem ia, Ministry i stap preparem ol plan mo logistic blong kat askes long vaccine ia.
Vanuatu i disaed blong akses long COVID-19 vaccine we oli kolem Astrazeneca from hemi fitim ol pipol blong kaontri.
“Long wik ia, mifala i bin kat wan Pacific Health Ministers miting mo mifala i disaed blong yusum vaccine ia Astrazeneka,” Mr Tamata i talem.
“Risen from fulap kaontri oli yusum vaccine ia mo saed efek blong hem i smol nomo,” hemi talem.
Dr Philip Guyant, long World Health Organisation, i talem se advantej blong yusum vaccine ia hemi, yumi save yusum olsem ol nara existing immunisation we ol pipol i stap kasem stik from olsem measles from temperaja blong hem i semak nomo.
“Yu save yusum long tu kasem eight degri olsem mo i no nidim eni spesel equipmen,” hemi talem.
“Hemia i wan bigfala advantej mo yumi hop World Health Organisation i apruvum taem Ministry blong Health i sabmitim aplikesen blong hem i ko long COVAX, wan international organisation we yumi memba wetem hem we World Health Organisation mo ol nara vaccine Align oli pat long hem.
“Hemi talem se fes vaccine we i kam aot, i no fidim eria blong Vanuatu from i mas stap long wan ples we i kolkol gud.”
Mbe Dr Guyant i talem se “Mein kwesten naoia, hemi wetaem vaccine ia bae i kam long Vanuatu from i dipen long logistic olsem long saed blong shipping.”
“Wan kriteria blong yumi mekem, hemi blong sabmitim wan leta i ko long COVAX, blong talem se yes mifala i saenem blong kat akses long vaccine ia, mo oli save putum asaed vaccine ia blong yumi,” hemi talem.
COVAX, hemi wan initiativ blong World Health Organisation, hemi ol Vaccine Alliance mo ol nara international patna i sapot blong kat akses long vaccine blong COVID-19.
“Long saed blong fand, long yestete, Kavman blong Australia i disaed blong helpem Vanuatu long wan amaon blong aroan VT 500 million long fes mo seken yia blong rolemaot ol vaccine.
“Aditional financial sapot tu i kam blong Asian Development Bank.
“Mo kavman blong Vanuatu tu i ridi blong asitim yumi.
“Long lukluk blong mi bambae i no kostem yumi tumas from yumi stap long wan gud posisen blong rolem aot vaccine from Australia i sapotem yumi.”
Dr Guyant i talem se, “Yumi mas save se vaccine divelopmen i usuali tekem 10 yia blong developem mbe COVID-19 i stap wan yia nomo, mo hemia hemi wan vaccine we hemi fes wan long wol history.
Hemi talem bae i kat plante kwesten long vaccine ia.
“Mbe eni vaccine we World Health Organisation i apruvum bae i mas sef mo efectiv o i wok,” Dr Guyant i talem.