
Loa blong dil wetem ol disis outbreak
Palamen i pasem bill blong Public Health Act afta long sam jenis blong dil wetem eni outbreak blong sik.
Minista blong Health, Honoroble Silas Bule, i tabolem bill blong Public Health Act Amendment Act namba blong 2021 long Fes Extra Ordinary Sitting blong Palamen long eli wik ia.
Bill ia i bin pas long Palamen wetem 43 votes.
Minista Bule i talem se i talem se ol jenis long act ia hemi blong impruvum kapasiti mo cababiliti blong Ministry blong Health blong kontinu rispon moa aktiv mo efektiv long taem blong COVID wetem ol nara sik.
Hemi talem se mein wok blong loa ia hemi blong daonem ol spread blong sik mo hemia nao yumi nidim lekol pawa.
“Lanwij insaed long olfala act ia i no stret wetem ol tem long manejmen blong ol tret blong ol disis we i afektem Vanuatu tete,” Minista Bule i talem.
“Olfala act ia i no provaedem wan flexibol risk-beis fremwok blong manejem ol tret blong ol imejensi infekses disis olsem COVID-19 mo ol nara outbreak blong sik.
“Akt i stat long 1995 mo i bin kat sam jenis long hem long sam taem i pas mbe ol lanwij, strakja mo framewok long hao ministry blong health i save handelem eni sik we virus o bacteria i kosem i no majem situasen we yumi stap long hem naoia.”
Memba blong Luganville, Honoroble Matai Seremiah, i talem se sik blong rat o Leptospirosis i kilim ova 30 pipol long Luganville.
Hemi talem se hem wan we hemi viktim blong sik ia.
Amos Tabimal long Sanma Provincial Health i talem long VBTC Nius se ol kes blong Leptospirosis we oli stap rikodem oli kamaot long eria blong Solwei, Pepsi, Pump Station, Radio Station, Mango, Beleru, Showground, Shapiu, Banban, Teproma, Turtle Bay, IRHO, Natawa, Hoghabour, Cole, Lati, Nakere, Tangoa smol aelan mo Aore.
Minista blong Health, Mr Bule, i rispon blong talem se taem outbreak blong sik blong rat i kamoat long eli yia ia, tim blong health i bin traem evri best blong kontenem sik ia long Luganville mo Port Vila
Hemi talem sori long olgeta famili we oli lusum ol love wan blong olgeta.
Memba blong Palamen blong Torres Islands, Christophee Emelee, i talem se ministry blong health i no sud fokas tumas long COVID mbe lukluk long ol nara sik olsem Tuberculosis o Non-Communicable Disease olsem ol sik blong suka mo hae blood presa.
“Sapos yumi rimemba, long 2019, i bin kat outbreak blong Tuberculosis long Tanna mo Ministry blong Health i bin askem wan supplementary budget long Palamen blong help mo kontenem mbe naoia i stap long Port Vila vinis,” Mr Emelee i talem.
“Yumi stap long taem blong COVID, mbe ministry i mas lukluk tu long ol nara sik from hemi impoten.”
Minista Bule i talem se bae Ministry blong Health i nid blong dil wetem ol rilated isu olsem apointem ol health wokman wetem ol skil mo save blong oli dil wetem eni outbreak blong ol sik.
Lida blong Opposition, Honoroble Ralph Regenvanu, i talem tankiu long kavman blong save tekem bill ia i kam long Palamen mo Opposition i bin sapotem.
Public Health Act i kam blong mekem sam jenis long Public health act cap 234 blong givim moa mining long wok blong director blong Public Health blong kivim pawa long minista blong health blong diklarem wan pablik health emergency, kontrolem ol pablik health kontrol mesa, lukluk moa long ol faen sapos ol repatriates i brekem ol rul blong kwarentin, ol kwarentin kost mo isolation unit blong COVID.