Nid blong propa evacuation senta-NDMO

Vanuatu i mas kat akses long ol propa evacuation senta long fuija.

Alice Natu olsem Senior Disaster Risk Reduction long National Disaster Management Ofis i talem toktok ia long Press Klab Blong Vanuatu long hao nao 13 Legislature i save adresem muvmen blong ol man mo problem blong graon.

“Naoia yumi yusum ol skul, jej mo ol komuniti hall olsem evacuation senta; Mifala long NDMO(National Disaster Management Ofis) i talem se mifala i kat list blong ol evacuation senta be hemi no ol bilding we kavman i ownem,” Ms Natu i talem.

“Hemi ol bidling we ol nara organsiation i ownem. Ol bilding ia i kam wetem jalenj olsem ol man i damejem ol samting insaed o i nogat gudfala asesmen bilding i save damej. So yumi nid blong kat ol stret evacuation senta.

Ms Natu i talem se ambae evacuation mo saeklon harold hemi tu bigfala disasta we i fosem plante pipol blong muv aot.

“Yumi bin mekem rispon long 2017-2018, taem ia yumi bin evacuatem araon 11,000 pipol long Ambae folem eruption blong Manaro volcano, ”

“Mo long tropikol Saeklon Harold long 2020, ol pipol we oli bin muv i ko insaed long ol evacuation senta hemi araon 18,000 pipol. I kat araon 46% we hemi ol pikinini. Mo aot long ol namba ia bae i mas kat wan mama we i kat bel, hemi wan widow o wan mama we man blong hem i ko wok ovasi long New Zealand o Australia.”

Ms Natu i askem tu kavman blong ownem wan graon.

“Kavman i ownem wan graon blong mekem se yumi muvum ol man i ko long hem, oli no trabol blong yumi lukaot wan moa graon,” Ms Natu i talem.

“Yumi kilim amas pig long Maewo lastaem be ol pig ia i jes ded be yumi no rili ownem wan graon. Hemi blong helpem pipol blong oli tinktink se oli sef i stap ia, bae man i nosave muvum mi bakegen from ples blong hem, hemi trabol vinis.

Ms Natu i talem se hemi wan nid blong helpem ol pipol wetem disabiliti from olgeta tu i fesem had taem.

“Ol woman mo ol pikinini tu i afek; Taem yumi muvum aot olgeta blong ko nara aelan, tinktink blong faenem kakae olsem wanem,” Ms Natu i talem.

“Hemi had from mama i wake ap long morning hemi tinktink se bae wanem kakae bae mi kukum; Oli boilem rice nomo be hemi moa long hem ia. Mama i nidim gudfala kakae blong fidim pikinini blong hem.”

Jennifer Eve Day; Asscociate Proffessor long Urban Planning, University blong Melbourne we i mekem plante research long saeklon Pam long 2015 i talem se experiens we pipol i fesem bae oli no save fogetem.

Hemi talem se wan smol boy we i kat 3 yia bae i tinkbaot hao mama blong hem i stap krae.

Ms Day i talem se eviksen mo disasta i mekem ol pipol i wari moa.

 

 

 

(Visited 54 times, 1 visits today)

About The Author

You might be interested in