
Niu COVID vaccine blong rimot eria
Fourteen thousand mo fo handred dos blong niu COVID vaccine, Johnson & Johnson, bae i kasem Vanuatu long December.
Long tete, Minista blong Finance mo Economic Management, Honoroble Johnny Koanapo i saenem pepa blong hem long Palemen haos.
Acting Direkta General blong Health, Samuel Posikai, i talem se strength blong vaccine i semak long Astrazeneca mo Sinopharm.
Mr Posikai i talem se COVID vaccine ia hemi apruv long COVAX fasiliti blong yus.
Hemi talem se vaccine ia oli stik wan taem nomo. Mo bae hemi meinli blong ol rimot eria long Vanuatu.
Minista Koanapo, i talem se kavman i mekem availabol ol stik meresin blong COVID mo pipol i mas ko tekem.
Hemi talem se boda i mas open blong helpem ekonomi blong Vanuatu.
“Mi wantaem talem tankio long Minista blong Health mo ol ofisiol blong hem blong andastan mo pus rili had from i kat ol rimot eria we bae i had blong kobak afta long tri manis from hemi kostli,” Minista Koanapo i talem.
“So yumi saenem folem wanem we i stap insaed long pablik fands mo economic manejmen act we hemi blong dil wetem Indemnity we yumi bin pasem long Palemen we Minista blong finans nao i stap saenem.
“Hemia i wan nara step long ol pipol long ol rimot eria se kam wantaem, mo nomo nid blong ko bak afta tru manis mo kambak. Samtaem hariken i blokem yumi mo rod i nogud ale meresin i save expae long bodi o wan samting olsem so mi tink se hemi rili impoten.”
Minista Koanapo i talem se Council blong ol Minista i wokem askem long health ministry blong lukluk long ol stik meresin blong 18 yia i ko daon.
Hemi talem se hemia blong mekem sua se ful populasen i sef long virus ia.
“Talem tankiu long lidasip blong Prime Minista(Honoroble Bob Loughman) mo Deputi Prime Minista(Honoroble Ismael Kalsakau) we tufala i stap mekem i klia se once yumi kasem wan hae level blong vaccination long kaontri, ten yumi stap openem boda,”Minista Koanapo i talem.
“Opening blong ol boda i mas hapen.
“Yumi no wantem tekem saed blong ol pipol we oli no wantem tekem vaccine ale oli stap diskarejem ol nara pipol blong no tekem. Oli mas be rili keaful. I kat ol pastor, ol minista o ol priest oli diskrejem ol congregation blong olgeta.
“Wanem bae i hapen sapos yumi openem ol boda, sik bae kam mo hao nao bae yu handelem ol congregation blong yu? Ol pipol oli mas be risponsibol, we i min se i stat insaed long Palemen i ko kasem ol komuniti lida.
“So mi wantem mekem komen ia from economi blong yumi, i nid blong yumi stepem ap rikavri blong hem.”
Minista Koanapo i talem se long wan stadi we Law Institute blong Australia hemi rilisim folem slo vaccination reit long Melanesian region esepseli Papua New Guinea, Solomon Islands mo Vanuatu from i kat plante kiaman infomesen we i stap ko aot.
Minista Koanapo i talem se taem vaccination i slo, hemi minim se bae i sloem ekonomik rikavari kasem 2026.
“Mi wantem asurem yumi se economi blong yumi i mas open,” Minista Koanapo i talem.
“Yumi luk praes blong ol goods i kontinu blong inkris mo hemi from sam logistikol samting we hemi i kat impak blong COVID long ol faktri long Wol we oli muvum kontena i ko long ol maket.
Kavman i plan blong sapos vaccination i kasem 80 per cen bae boda blong Vanuatu bae i open.
Johnson & johnson hemi tagetem semak age mo bae oli rolemaot long ol rimot eria blong Torba, West Coast Santo, East Pentecost wetem Tafea.