Ol waste pika i winim vatu long Etas Landfill

Ol waste pika long Etas Landfill long Efate i talem se hemi wan sos blong mekem vatu.

Lidia Maleb i talem se mein resen blong ko long eria blong doti ia evri dei hemi blong kolektem tin, metal, copper, bottle wota blong salem bakeken long Recycle Corp mo mekem mani blong helpem ol famili.

Hemi talem se Wol i stap long COVID-19 pandemic, mo oli mas faenem ol wei blong sapotem ol pikinini long skul.

“Pikinini i ko long skul evri dei i nidim bus fare mo hemia nao mifala i salem bottle mo tin blong mekem mani,” Mrs Maleb i talem.

Wan nara mama, Marie Jeanne Bolenga, i talem se oli luk mani evri wik taem trak blong Recycle Corp i kam blong pem out ol item we i nid blong recyclem mo yusum bakeken.

“Mi wan mama we taem trak i kam sakem ol doti ia, mi ko stap kolektem ol tin, ol iron mo bottle wota blong salem mo mi luk se mifala i mekem mani mbe semtaem helpem Municipal tu,” Ms Bolenga i talem.

“Mifala i help blong katem daon ol doti evri moning kasem aftanun blong tekem aot ol doti insaed long ol plastik doti mo mekem doti i laet nomo taem bulldozer i pusum.

“Taem ol pipol i kam long Etas, oli luk eria blong doti i nokat tumas doti long hem, mo mifala ia nao i katem aot.

“Wan samting we mi wantem talem long ol pipol we oli stap pointem finga long mifala se hemi no healti, bae mi talem olsem se i nokat man i fidim mifala mo oli no nid blong toktok.

Nara mama, Mrs Maleb, i talem se oli kolektem ol doti kakae tu blong fidim ol pig blong olgeta long hem.

“Fulap plastik bottle we mifala i stap pikimap evri dei, ol bigfala kava bar long town i stap pem long VT 10vt mo VT 20 blong yusum long nakamal,” Mrs Maleb i talem.

“Mo taem yu pem wan plastik Kava long Nakamal, rememba se hemi wan samting we sam pipol i help blong putum bak i kam long gudfala yus bakeken.”

Joe Firiam, Shefa Environment Health Ofisa, i wonem ol pipol blong mas tinkbaot gud health blong olgeta taem oli ko long ol eria we plante doti i stap long hem.

“I nogat eni propa health mo sefti equipmen olsem ol mask, ol handclove o ol wota boot blong protektem olgeta taem oli ko stap pikim ap ol tin o bottle blong wota mo hemi isi blong oli sik,” Mr Firiam i talem.

“From ol doti ia oli ol mix doti we bacteria mo chemical i stap long hem mbe yumi no save luk.

“Hemia i wan bigfala risk long olgeta pipol.

“Taem mi talem sik, i no minim se bae oli ko pikim ap ol doti ia tete afta oli sik long hem tete mbe taem oli wokem ko evri dei, sik i save afektem olgeta mbe oli no save.”

Mr Firiam i talem se Port Vila Municipal Council i mas kat ol by loa mo mekem moa awareness long eria blong landfil ia.

“Olsem mifala i providem ol trening long ol mama we oli stap mekem VT20 long ol nakamal evri naet blong oli mas save hao blong handlem kakae long pablik,” Mr Firiam i talem long VBTC Nius.

“Mi andastan se Municipal Council i kivim raet long ol pipol ia blong ko pikim ap ol doti ia, from oli help seperatem ol doti mbe oli mas trenem olgeta blong mekem long raet wei.

“From i no evri doti i ko tuketa, i kat sam oli bonem mo sam oli berem.

“ Ples ia hemi ples blong doti we taem yumi talem doti, yumi save se hemi no sef long ol pipol from hemi smell.”

Tufala mama we VBTC Nius i toktok long tufala i talem se oli kat fri akses blong kolektem ol doti blong tin, metal mo bottle wota mbe olgeta nomo i putum rul blong ol yang gel mo ol mama we oli kat bel blong oli no alao blong kam long eria blong doti.

Minister blong Internal Affairs, Honoroble Alatoi Ismael Kalsakau, we i lukaotem Port Vila Municipal Council i talem se bae hemi mekem sua se i kat propa securiti blong pipol i no ko long eria blong Etas Landfill.

“I mas kat propa fencing long eria ia,” Minister Kalsakau i talem.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

(Visited 800 times, 1 visits today)

About The Author

You might be interested in