
Stopem corruption-George Pakoa Tarimanu
Wan foma Public Prosecutor mo wan lida we i bin involve long politik blong Vanuatu i kasem independens i talem se Kavman i mas faenem wei blong stopem corruption from hemi wan bigfala problem.
George Pakoa Tarimanu i talem toktok ia long Yumi Storian show wetem Executive Producer Radio blong Vanuatu Broadcasting & Television Corporation(VBTC), Marie -Noelle Kaltack i no longtaem.
“Taem yumi luk budget blong kavman evri yia hemi bigwan be taem yia i vinis, yumi no luk wanem oli mekem long mani ia,” Mr Tarimanu i kwestenem.
“Olsem bae mi talem se i kat corruption i stap long kavman, man i kam saenem wan kondrak sapos hemi VT100,000 be bae hemi saenem blong VT200,000 i minim se VT100,000 i ko long poket blong wan man. Long wei ia full budget blong kavman bae i nosave developem kaontri ia.
“Kavman i mas faenem wei blong stopem corruption, ating putum live camera i stap long ofis blong minista long dei mo naet. Naoia i nogat eni kontrol nating long saed ia. Sapos yumi nosave kontrolem corruption bambae developmen i nosave kam antap.”
Kavman budget long wan yia hemi VT60 billion.
Mr Tarimanu i talem se wan lida hemi mas rispektem rul blong loa.
“Yumi nid blong kat wan research dipatmen, we bae i stap karem aot research long ol eria we blong divelopmen we yumi no andastanem gud; Bambae mi givim wan exempol, yumi toktok plante abaot economic developmen blong Vanuatu. Yumi talem se ol fama i mas growem hem ia, oli mas produsum ol agriculture prodak be wan tinktink we yumi mas kat se wan aelan nation olsem Vanuatu i nosave divelop withaot ship,” Mr Tarimanu i talem.
“Ol six provins blong Vanuatu, mi tink se oli sud kat ol ship. Yu nosave tokbaot agriculture developmen witaot ship. Ol ship nao bae oli tekem ol prodak i ko long central market blong fama i save kasem mani.
“ol provins blong Vanuatu oli nogat eni ship nomo.
“Long saed blong education, i nogat enaf klasrum, afta ol parents i mas mekem fandrasing blong mekem sam klasrum. Be kavman i sud givim prioriti long infrastructure developmen blong education, hemi wan bigfala weak eria.
“Taem wan man i kam lida, hemi mas tinkbaot ol nara lida bifo long hem, so exempol bae yu mas be wan man we yu kat love, spirit blong uniti olsem rispektem loa. Taem man i no rispek hemi mekem eni samting we i no stret.
“Yumi mas ko hed blong soem glad heart long ol missionary blong we oli riskim laef blong faet akensem rabis fasen, daknes blong mekem se yumi kam long laet.”
Mr Tarimanu i talem se Vanuatu i develop be i kat ol ples we i nid blong lukluk long hem.