Unakap i openem niu farea

Unakap Vilij long Nguna Aelan i openem niufala farea blong olgeta, Farea Ni Tarakaimalo.

Long Friday ova 200 pipol long Nguna, Pele, Emao mo Sherpherds Aelan i bin atendem opening seremoni blong niufala farea ia.

Presiden blong Malvatumauri Council blong ol Jif, Jif Wemal Tuwo Vanu, Willie Grey Plasua,  i talem se mama loa hemi wan mas blong evri kastom otoriti i mas kat wan nakamal long komuniti blong hem.

Hemi talem se wanem we ol lokol i soem long bilding ia hem i unity mo respek.

Long opening blong farea ia, ol jif blong Nape-Nguna mo Pele i karemaot ol mat blong Daerekta blong Cultural Center wetem sam lokol pipol i karemaot lif pandanus long smol geit blong farea ia.

Jif Plasua nao mo Jif Marimaraki nao i karemaot traditional mat blong nem blong farea ia we hem i, Farea Ni Tarakaimalo.

Farea ia hemi 12 mita long mo 12 -17 mita wide.

Jif Marimaraki i talem se  farea ia hemi no blong miting nomo mbe bae hemi wan kastom skul tu.

Hem i talem se ol pipol long vilij i save ko insaed blong lanem stret lanwis blong Unakap mo Nguna. Ol pipol bae oli lanem hao blong kaont long lanwis o traem faenem mining blong wan toktok long lanwis.

“I kat ol deit, manis mo namba we oli kavem long wud we i stap long lanwis,” hem i talem.

“Olsem long English lanwis i kat 12 manis long wan yia mbe long lanwis blong Nguna hemi 13.”

Jif Marimariki i talem se oli yusum nomo ol lokol materiol olsem ol tri pos we hemi ol gudfala pos long Unakap eria

Hemi talem se Natangura we oli putum long ruf oli putum han tuketa mo tekem long Efate.

“Man pawa i kam long  ol lokol pipol nomo oli bild wetem ol experience we oli kat blong bildim ol aos,” Jif Marimaraki i talem.

Hem i talem se, “Tinktink blong bildim ol farea ia i kamaot nomo long fo yangfala boy long komuniti.”

Valiu blong lokol kakae long opening blong farea ia i worth ova VT2million.

Chairman blong Vila- Unakap komuniti, Jonathan Tarip, i konfemem mani ia long opening blong Farea Ni Tarakaimalo.

Mr Tarip i talem se hemia i soem kastom kavanans we ol pipol blong Unakap i holem taet i stap.

Hemi talem se jif blong Unakap, Jif Marimaraki i bin askem wan wan tribe long komuniti blong kontribut long kakae blong fidim ol pipol we oli kam long opening blong niufala farea ia.

“Valiu blong ol lokol kakae nomo olsem kumala, yam, taro, manioc we ol famili I tekem i kasem VT1.5 million,” Mr Tarip i talemaot.

“Seven pig nomo we ol lokol i tekem i kam, kastom valiu blong hem i kasem VT40,000.”

Mr Tarip i talem se oli introdusum slow food blong promotem plante lokol kakae.

“Mifala i stap adresem people’s plan blong 2030 long social pillar we i tokbaot kalja, tredisen mo privensen blong ol lanwis blong yumi,”Mr Tarip i talem long VBTC Nius.

“Ol pipol oli kam, i nokat spun o fok, oli kakae long lif blong laplap mo drink krin kokonas.”

Daerekta blong Vanuatu Cultural Center, Richard Shing, i talem se hemi no sapraes long kastom valiu blong ol lokol kakae ia.

Hemi talem se kastom ekonomi i wan impoten samting long kalja blong Vanuatu.

“Mi no sapraes, plante taem man i lukluk daon long kastom ekonomi; oli luk daon long ol aelan kakae blong yumi, oli se hemia i no ekonomi, so kavman i no rili invest tumas insaed long hem from oli se i no tekem in inkam,” Mr Shing i talem.

“Mbe wanem ol pipol i soem i luk se kastom ekonomi i kat moa valiu bitim mani from sapos oli askem man blong sakem mani, man bae i save tekem VT500 o VT1000 i kam putum mbe amas pig oli kilim long even ia, o wan bundle banana o pig we ol lokol i tekem, economic valiu blong hem i moa hae bitim taem yumi askem mani.

“Mani man i had blong givim mbe kakae i kamaot long hat from hemi planem wetem han mo graon.”

Mr Tarip i talem se Unakap komuniti i stap adresem wan prioriti blong peoples plan.

“National plan blong Kavman blong 2030, long social pila i tokbaot kaljarol tredisen mo privensen blong ol lanwis blong kaontri,” Mr Tarip i talem.

Mr Shing long Vanuatu Cultural Center i talem se farea ia hemi gud tumas from long taem we Vanuatu i stap fesem climate jenis, ol pipol i save yusum traditional knowledge blong helpem olgeta.

Hemi talem se ol pipol ia oli no spendem wan mani, oli soem se oli save laef long mama graon blong bildim wan nakamal we i save stanap long taem blong natural disasta olsem saeklon.

Vaturisu Council blong ol Jif i bin handem ova wan certificate blong recognition long Jif Marimaraki from hemi mitim kriteria olsem wan kastom jif.

Wan kastom jif i sud kat graon mo ol risos blong hem, i sud kat ol pipol blong hem mo las wan kat wan tredisenal  farea blong tijim ol pipol blong holem taet pis mo unity oltaem.

Unakap komuniti long Nguna i kat araon 400 pipol long hem mo hemi ova 50 yia we hemi no bin kat wan vilij farea.

 

 

 

 

 

(Visited 139 times, 1 visits today)

About The Author

You might be interested in